Συμπληρώνονται φέτος 85 χρόνια από τον ματωμένο Μάη του ’36 στη Θεσσαλονίκη, μια από τις κορυφαίες στιγμές του εργατικού κινήματος που διατηρείται ζωντανή μέσα από την ποιητική μνήμη του “Επιτάφιου” του Γιάννη Ρίτσου και τη μουσική σύνθεση του Μίκη Θεοδωράκη. Στη μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση που κορυφώθηκε στις 9 Μαΐου -αφετηρία της οποίας είχε σταθεί η απεργία των καπνεργατών που κηρύχθηκε στις 29 Απριλίου 1936 με αίτημα την αύξηση του ημερομισθίου- και στην άγρια καταστολή της από την τότε Κυβέρνηση Μεταξά, είναι αφιερωμένη η εκπομπή του Αρχείου της ΕΡΤ:
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
Ο ΜΑΗΣ ΤΟΥ ‘36 ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
(video)
Σειρά ντοκιμαντέρ ιστορικής καταγραφής, του δημοσιογράφου Γιώργου Πετρίτση με θέματα αναφερόμενα σε πρόσωπα και γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας μας. Η εκπομπή ερευνά τα γεγονότα που οδήγησαν στην αιματηρή καταστολή από την τότε κυβέρνηση Μεταξά της μεγάλης διαδήλωσης των απεργών εργατών στη Θεσσαλονίκη την 9η Μαΐου του 1936, μέσα από ντοκουμέντα και περιγραφές ανθρώπων που συμμετείχαν στην τότε παλλαϊκή απεργία. Προσεγγίζει τα αίτια που οδήγησαν στη μεγάλη κινητοποίηση των καπνεργατών και παρουσιάζει τα αιτήματα του εργατικού κινήματος συνδεόμενα με την κοινωνική αναταραχή των πρώτων χρόνων της δεκαετίας του 1930 κατά τα οποία η χώρα είχε πληγεί από την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Ο πρώην καπνεργάτης Γιώργος Ζάρας περιγράφει τα γεγονότα μέρα με τη μέρα από την αρχή της κήρυξης της απεργίας αναφερόμενος στις συγκρούσεις με την αστυνομία και στον πρώτο νεκρό τον νεαρό Τάσο Τούση – η εικόνα-σύμβολο της μάνας πάνω στη σωρό του νεαρού αυτοκινητιστή θα εμπνεύσει τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον «Επιτάφιο»- μέχρι την κηδεία στο κοιμητήριο της Ευαγγελίστριας των δολοφονηθέντων απεργών στις 10 Μαΐου 1936. Τη δική του μαρτυρία καταθέτει ακόμη πρωταγωνιστικό στέλεχος του συνδικαλιστικού κινήματος στα χρόνια του ’30, ο νεαρός τότε Χριστόδουλος Μαυροβίτης. Για τα γεγονότα μιλούν επίσης κι άλλα πρόσωπα όπως, ο πρώην βουλευτής του ΚΚΕ Βασίλης Νεφελούδης και ο δημοσιογράφος Σπύρος Κουζινόπουλος.
Η εκπομπή εντάσσει τα γεγονότα του Μάη του ’36 στο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής, παρακολουθώντας την πολιτική ιστορία και τους συσχετισμούς των πολιτικών δυνάμεων από τη Βενιζελική τετραετία 1928-1932 μέχρι την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, στις 4 Αυγούστου 1936. Παρουσιάζεται τέλος η ερμηνεία των τραγικών γεγονότων του Μάη του ’36 από το καθεστώς της μεταξικής δικτατορίας και τα τότε πολιτικά κόμματα. Στην διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται πλάνα επικαίρων και αρχειακό φωτογραφικό υλικό.
Έτος παραγωγής: 1994
Σενάριο-σκηνοθεσία: Γιώργος Πετρίτσης
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr